Johannes Maurus, Occupy representation. Το Podemos και η πολιτική της αλήθειας

Affectus nec coerceri nec tolli potest nisi per affectum contrarium et fortiorem affectu coercendo.
[Ένα πάθος δεν μπορεί να κατασταλεί ούτε να αναιρεθεί, παρά μόνο από ένα πάθος αντίθετο και ισχυρότερο από το καταστελλόμενο]

Spinoza, Ethica IV, prop. 7

1. Η αριστερά, ειδικά της μαρξιστικής παράδοσης, τείνει να συλλαμβάνει την πολιτική δράση ως εφαρμογή μιας θεωρητικής αλήθειας, και πιστεύει ότι είναι δυνατό να δρα κανείς μόνο υπό τις μορφές εκπροσώπησης που έχουν αποκρυσταλλωθεί στο κόμμα ή στο κράτος ως γενική απεικόνιση[1] της κοινωνίας. Απέναντι σε αυτό το ρεύμα, ο αναρχισμός έχει υπερασπιστεί συχνά μια ηθική αλήθεια και μια πιο άμεση οργάνωση των εργαζομένων, όπως το συνδικάτο ή η συνέλευση, απαξιώνοντας την εκπροσώπηση. Με λίγες εξαιρέσεις, αυτό έχει οδηγήσει τους αναρχικούς και χώρους της ριζοσπαστικής δημοκρατικής αριστεράς να αγνοούν κάθε είδους εκλογικής συμμετοχής. Παρά την αντίθεσή τους, αυτές οι δύο θέσεις αρθρώνονται γύρω από τον ίδιο άξονα: τη σχέση «αλήθειας-αντιπροσώπευσης». Η σχέση αυτή, τόσο για τον αναρχισμό όσο και για τους πολιτικούς μαρξισμούς, υπήρξε το κέντρο της πολιτικής θεωρίας και πρακτικής, αφού, αν για τους μεν η αντιπροσώπευση του κόμματος ή του κράτους ήταν η αλήθεια της (οικουμενικής) τάξης ή της κοινωνίας, για τους δε η αλήθεια πρέπει να αναζητηθεί στην αμεσότητα της κοινωνικής ζωής αποφεύγοντας τα απατηλά φαινόμενα των κομμάτων και των κρατών.

2. Το κίνημα της 15M συμμερίστηκε σε μεγάλο βαθμό την προοπτική του αναρχισμού, τουλάχιστον αν ερμηνεύσουμε με την ισχυρή έννοια το κεντρικό σύνθημα του κινήματος των πλατειών: «δεν μας εκπροσωπούν». Η φράση αυτή μπορεί πράγματι να διαβαστεί κατά δύο τρόπους: με μια ασθενή έννοια ως επιθυμία για μια καλή εκπροσώπηση («δεν μας εκπροσωπούν αυτοί, αλλά άλλοι καλύτεροι μπορούν»), ή με μια ισχυρή έννοια, ως απόρριψη βασισμένη στην οντολογική αδυναμία κάθε εκπροσώπησης: «δεν μας εκπροσωπούν, επειδή είμαστε μη εκπροσωπήσιμοι». Μεταξύ των προσπαθειών για μια παρέμβαση στις αντιπροσωπευτικές συντεταγμένες με βάση τις αρχές της 15M, πολιτικά πειράματα όπως το κόμμα X είναι φορείς της ασθενούς έννοιας αυτού του συνθήματος, καθώς αναζητούν μέσα από τις πρακτικές τους στο δίκτυο και την εικονική δημοκρατία την «καλή αντιπροσώπευση», ενώ άλλοι κύκλοι έχουν ερμηνεύσει την αδυναμία εκπροσώπησης ως μια ανάγκη ερμητικής απόσυρσης από αυτή τη σφαίρα. Αυτές οι ισχυρές εκδοχές τού «δεν μας εκπροσωπούν», χωρίς να υπολογίζουμε την πρόταση για επιστροφή στους παλιούς τρόπους εκπροσώπησης από παλαίμαχες οργανώσεις όπως η Izquierda Unida [Ενωμένη Αριστερά], συνάντησαν τα όριά τους: η δημοκρατία και ο αντι-καπιταλισμός δεν αρκεί να ζήσουν λίγες μέρες ή εβδομάδες στις πλατείες, ήταν απαραίτητο να επεκταθούν και να διαρκέσουν. Ενάντια στην επέκταση και τη διάρκεια αυτών των απελευθερωμένων χώρων εκδηλώθηκε και εκδηλώνεται κάθε μέρα «όλη η ισχύς του κράτους», όλο το βάρος του μηχανισμού εκπροσώπησης. Οι ελεύθερες πλατείες παρέμειναν μια ιδιομορφία, ηθικά άμεμπτη αλλά περιορισμένης αποτελεσματικότητας απέναντι στην καταστολή, τις επιθέσεις της αστυνομίας, τα πρόστιμα κ.λπ. και απονομιμοποιημένη από τους μηχανισμούς προπαγάνδας του καθεστώτος, τόσο δημόσιους όσο και ιδιωτικούς: κόμματα, μέσα ενημέρωσης, θεσμούς.

3. Για να ξεκλειδώσουμε την κατάσταση ήταν απαραίτητο να βρούμε κάτι άλλο, να αλλάξουμε στοιχείο. Ήταν απαραίτητο να αναλάβουμε ένα παράδοξο: να εκπροσωπήσουμε το μη εκπροσωπήσιμο, ή, ακόμα καλύτερα, να εισαγάγουμε το μη εκπροσωπήσιμο στη σφαίρα της εκπροσώπησης. Αυτό σήμαινε και σημαίνει μια ισχυρή πρόκληση. Το ζητούμενο, ούτε λίγο ούτε πολύ, είναι να διώξουμε από την εξουσία τη νεοφιλελεύθερη κακοδιοίκηση με το μόνο δυνατό σήμερα μέσο, τις κάλπες. Δεν τίθεται όμως ζήτημα να συρράψουμε το χώρο της εξουσίας μέσα από μια νέα μορφή εκπροσώπησης, η οποία να είναι «καλή», αλλά να μιμηθούμε τη 15M ή το κίνημα Occupy και να κατασκηνώσουμε σε αυτό το χώρο, να καταλάβουμε αυτό το χώρο από και για τα κοινωνικά κινήματα, εξουδετερώνοντας έτσι τη δράση του κράτους εναντίον τους, και επίσης απαιτώντας από την κυβέρνηση να λάβει αποτελεσματικά μέτρα υπέρ των διεκδικήσεων κινημάτων όπως η ΡΑΗ[2], οι Mareas[3], ο φεμινισμός, το εργατικό κίνημα κ.λπ. Πρόκειται για μια φόρμουλα που αρχικά δοκιμάστηκε από τις λαϊκές κυβερνήσεις της Λατινικής Αμερικής, αλλά σε ευρωπαϊκές συνθήκες πρέπει αναγκαία να προσλάβει άλλα χαρακτηριστικά.

4. Δεν αρκούσε να κατεβούμε στις εκλογές σε μια συγκυρία που επέβαλλε μια δράση των κοινωνικών κινημάτων στο χώρο της πολιτικής εκπροσώπησης, έπρεπε επιπλέον να «είμαστε» το είδος οργάνωσης που ενδείκνυται για να αρθρώσει τα δύο σκέλη του διλήμματος που αποτελεί η εκπροσώπηση του μη εκπροσωπήσιμου. Από τη μια πλευρά, θα έπρεπε να παίζουμε πολύ γερά το χαρτί της εκπροσώπησης, πράγμα που περιλαμβάνει και μια «μηντιακή» ηγεσία· αλλά από την άλλη, και με την ίδια δύναμη, ήταν απαραίτητο να ποντάρουμε σε μορφές άμεσης και οριζόντιας δημοκρατίας. Το Podemos ήταν η αρχή μιας λύσης σε αυτό το δίλημμα. Με τη μηντιακή πλευρά του, τους μηχανισμούς της προεκλογικής του εκστρατείας και τις ομάδες επικοινωνιακής παρέμβασης, στο διαδίκτυο και σε όλους τους διαθέσιμους δημόσιους χώρους, το Podemos άνοιξε μία ρωγμή στο χώρο της αντιπροσώπευσης, σε μηχανές παραγωγής λόγου όπως είναι η τηλεόραση, το ραδιόφωνο και τα κοινωνικά δίκτυα. Ο Πάβλο Ιγλέσιας, πριν μπει επικεφαλής στις λίστες Podemos, είχε καταλάβει, μαζί με την ομάδα τής Tuerka [της τηλεοπτικής του εκπομπής] έναν τόπο στο εσωτερικό του χώρου σχηματισμού της κοινής λογικής που φαινόταν αδύνατος: έναν τόπο υπέρ της κοινής λογικής των κοινωνικών κινημάτων, και ειδικότερα εκείνου του 80 % του πληθυσμού που, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, υποστηρίζει την 15M ή την PAH. Μέσα από αυτό το ρήγμα έπρεπε να «εισβάλει» στο χώρο της αντιπροσώπευσης, αλλά αυτό που έπρεπε να εισβάλει δεν ήταν το οτιδήποτε· ήταν μια οργάνωση νέου τύπου, ικανή να διατηρεί πάντα μια ανοιχτή διεπαφή με τα κοινωνικά κινήματα και τους απλούς ανθρώπους.

5. Η οργάνωση και επέκταση μιας νέας μορφής οργάνωσης, των «κύκλων», σε μεγάλο βαθμό με την υποστήριξη και την καθολική αφοσίωση ενός μικρού μαχητικού κόμματος, της Izquierda Anticapitalista, ήταν το δεύτερο συστατικό της παράδοξης φόρμουλας του Podemos. Οι «κύκλοι», αυθεντικές ανοιχτές συνελεύσεις, ήταν ο χώρος όπου καταρτίστηκαν οι εκλογικές λίστες και το πρόγραμμα, αλλά θα συνεχίσουν να υπάρχουν και πέρα ​​από τις προεκλογικές περιόδους ως όργανα συμμετοχής και κοινωνικής δράσης. Καθένας από τους 400 κύκλους είναι το ισοδύναμο μιας τοπικής συνέλευσης της 15M, αλλά με την ιδιαιτερότητα ότι αυτή τη φορά το κοινωνικό κίνημα δημιουργεί τα μέσα που του χρειάζονται για να αναδυθεί στο πεδίο της εκπροσώπησης, να το καταλάβει. Οι πέντε υπέροχοι ευρωβουλευτές μας είναι η αρχή μιας απαραίτητης μακράς πορείας προς τους θεσμούς που θα σημαδεύεται από παρατεταμένες καταλήψεις: σύντομα ακολουθούν δημοτικές, βουλευτικές και περιφερειακές εκλογές. Στον καθένα από αυτούς τους χώρους, το λαϊκό κίνημα έχει μια παρουσία, όχι για να υποκαταστήσει τις πολιτικές και κοινωνικές δράσεις των κοινωνικών πλειοψηφιών, αλλά για να την ενισχύσει, να την απελευθερώσει από την καταστολή και να προωθήσει τους στόχους της.

6. Όλα αυτά θα ήταν, και θα είναι, απολύτως αδύνατα με ένα κλασικό κόμμα της αριστεράς. Το κόμμα, ως θεσμική μορφή, είναι από κάθε άποψη ένας ιδεολογικός και πολιτικός μηχανισμός του κράτους (Αλτουσέρ). Ακόμη και όταν ασκεί λειτουργίες εκπροσώπησης όσων υπόκεινται στην εκμετάλλευση και την καταπίεση, ένα κόμμα δεν παύει να είναι μέρος ενός «πολιτικού παιχνιδιού» που αναπαράγει και νομιμοποιεί τις υπάρχουσες κοινωνικές σχέσεις. Για να το αποφύγουμε αυτό και να δημιουργήσουμε μια γνήσια διαδικασία κατάληψης των θεσμών, και της εκπροσώπησης εν γένει, από τα κοινωνικά κινήματα και τους απλούς πολίτες, οι «εκπρόσωποι» είναι απαραίτητο όχι να εκπροσωπούν, αλλά να ενεργούν εντός των θεσμών ως παρακολούθημα της κοινωνικής πλειοψηφίας που αντιστέκεται. Η άρθρωση «κύκλων» και ιδεολογικο-αντιπροσωπευτικών μηχανισμών σε ανταγωνισμό με εκείνους του κράτους και των κυρίαρχων κοινωνικών ομάδων επιτρέπει την αποτελεσματική εξουδετέρωση των λειτουργιών καταστολής και αναπαραγωγής της κοινωνικής τάξης που ασκεί η εκπροσώπηση.

7. Η οικοδόμηση του Podemos ως ενός κοινωνικού και πολιτικού κινήματος νέου τύπου βασίζεται όχι μόνο στην ανατροπή των κλασικών μορφών οργάνωσης, αλλά και σε μια τολμηρή διάσχιση του κυρίαρχου ιδεολογικού χώρου. Σε αντίθεση με τις κλασικές μαρξιστικές οργανώσεις που πιστεύουν ότι είναι προικισμένες με την αλήθεια, μια ορισμένη «άλγεβρα της επανάστασης», στην οποία βασίζουν την πολιτική τους δράση, το Podemos εκκινεί από την υφιστάμενη κοινή λογική και παρεμβαίνει σε αυτήν. Δεν τίθεται εδώ ζήτημα να επιβάλουμε στο κοινωνικό σώμα ένα συγκεκριμένο μοντέλο βασισμένο σε μια υποτιθέμενη αλήθεια που κατέχουν ορισμένα άτομα, οι ηγέτες, οι οποίοι υποτίθεται ότι γνωρίζουν, αλλά, ξεκινώντας από τη φαντασία, την ιδεολογία, τον ίδιο το χώρο της υποταγμένης και παθητικής ύπαρξής μας, να φθάσουμε σε μια σειρά από κοινές έννοιες ικανές να διαμορφώσουν σε όλους έναν κοινό νου, να παράγουν μέσα μας τα υποκείμενα μιας αποτελεσματικής διαδικασίας απελευθέρωσης. Η ηγεμονία δεν κατακτάται μέσα από την επιβολή μιας υποτιθέμενης αλήθειας, αλλά μέσα από μια δουλειά παρέμβασης στον κόσμο των ανθρώπινων όντων που υπάρχουν πραγματικά· ο οποίος είναι ένας κόσμος κυριαρχημένος από την ιδεολογία. Όπως μας δίδαξαν o Σπινόζα και ο Φρόιντ, καθώς και ο Μαρξ στις πιο διαυγείς στιγμές του και, φυσικά, ο Αντόνιο Γκράμσι ή ο αγαπημένος μου δάσκαλος Λουί Αλτουσέρ, η ιδεολογία δεν είναι ένα «σφάλμα», αλλά ο κόσμος στον οποίο ζούμε, και δεν θα βγάλουμε τίποτε αν προσπαθήσουμε να του διδάξουμε –ή να του επιβάλουμε- την «αλήθεια». Η τραγωδία της μαρξιστικής αριστεράς ήταν ότι δεν μπόρεσε ποτέ της να κάνει έστω μία επανάσταση, και ότι πάντοτε θαύμαζε επαναστάσεις που έκαναν άλλοι, οι ετερόδοξοι του μαρξισμού. Ούτε στην Κούβα, ούτε στη Βενεζουέλα, ούτε στην Κίνα, ούτε στην ίδια τη Ρωσία έγινε επανάσταση κατ' εφαρμογή της αλήθειας του μαρξισμού. Αντιθέτως, όπως έλεγε ο Γκράμσι σε ένα διάσημο άρθρο, η επανάσταση στη Ρωσία, και σε όλες τις άλλες χώρες, έγινε «ενάντια στο Κεφάλαιο». Γενικώς, μια πολιτική δεν βασίζεται, ούτε μπορεί να βασίζεται στην αλήθεια, εφόσον η συγκρότηση των πολιτικών υποκειμενικοτήτων δεν είναι το αποτέλεσμα επιστημονικής διαδικασίας, αλλά ιδεολογικού μετασχηματισμού, ενός μετασχηματισμού του χώρου της φαντασίας. Όποτε επιχειρεί κάποιος να κάνει πολιτικές στο όνομα της αλήθειας, αυτό, όταν μεν έχει στη διάθεσή του έναν κρατικό μηχανισμό οδηγεί σε τρομοκρατία (σταλινισμός), ενώ όταν δεν έχει, γεννά διάφορα «μαγαζάκια» που το καθένα κατέχει την δική του «αλήθεια», και άρα την πολιτική αφλογιστία που χαρακτήριζε ιστορικά πολλές ομάδες του αριστερισμού,  είτε τροτσκιστικές είτε μαοϊκές.

8. Το μεγαλείο τού Podemos συνίσταται στο ότι απέφυγε τη διπλή ιστορική παγίδα στην οποία έπεφτε και συνεχίζει να πέφτει η αριστερά: τη μορφή «κόμμα» και την πολιτική αλήθεια, κληρονόμο του «επιστημονικού σοσιαλισμού». Το Podemos βγαίνει έτσι από τα καλούπια της αριστεράς για να συγκροτήσει μια πραγματική ηγεμονία των κοινωνικών πλειοψηφιών και των κοινωνικών κινημάτων. Η κατανοητή γλώσσα του, ταυτόχρονα προσιτή και αληθής, συγκροτεί, με βάση τη φαντασία και την ιδεολογία, τις κοινές έννοιες μιας συντακτικής διαδικασίας που έχει τεθεί σε κίνηση. Η αριστερή ταυτότητα, μια ταυτότητα φαντασιακή που οδηγεί στην ανικανότητα, έχει εκτοπισθεί από μια επίμονη δουλειά διαμόρφωσης της ηγεμονίας μέσα στην υπαρκτή κοινωνία, η οποία δεν είναι αριστερή ούτε, ακόμη λιγότερο, μετέχει στις υποτιθέμενες «μαρξιστικές» αλήθειες, αλλά διαφωνεί με τις εξώσεις, τις συνέπειες του αθέμιτου χρέους, τη λεηλασία, την εξαθλίωση, την πολιτικο-οικονομική κάστα, και απαιτεί δημοκρατία. Πολλά μένουν ακόμη να γίνουν ώστε το Podemos να γίνει η πολεμική μηχανή που χρειαζόμαστε ενάντια στην κυρίαρχη κάστα, αλλά τα θεμέλια έχουν πλέον τεθεί: πρέπει να αναπτύξουμε και να ενισχύσουμε το οικοδόμημα.

Μετάφραση: Άκης Γαβριηλίδης, με τη συνεργασία τού General Intellect

[1] Σημειώνουμε εδώ ότι ο όρος representación που χρησιμοποιείται εδώ –όπως και τα ανάλογά του στις λοιπές λατινογενείς γλώσσες- σημαίνει ταυτόχρονα εκπροσώπηση όσο και (ανα)παράσταση.
[2] Plataforma de Afectados por la Hipoteca –κίνημα ενάντια στις εξώσεις και τις κατασχέσεις σπιτιών από τις τράπεζες.
[3] Marea Ciudadana [Πλημμύρα πολιτών] – μία πρωτότυπη μορφή διαδηλώσεων και κινητοποιήσεων που αναπτύχθηκε στις πόλεις της Ισπανίας τα τελευταία χρόνια.

------------------------------------
Πηγή: koinoniko-ergastirio.blogspot.gr

Αντιπροσώπευση & άμεση δημοκρατία, ταχύτητα & ποιότητα (Με αφορμή το κίνημα του νερού στη Θεσσαλονίκη)

(Με αφορμή το κίνημα του νερού στη Θεσσαλονίκη)

 

Στα πλαίσια της διεξαγωγής του δημοψηφίσματος για το νερό εδραιώθηκε μια πρωτοφανή για τα ιστορικά δεδομένα της νεότερης πολιτικής συμμαχία μεταξύ θεσμικής αρχής, συσσωματώσεων πολιτών και συνδικαλιζομένων εργαζόμενων. Αυτή η συμμαχία αποτέλεσε το σχήμα το οποίο παρουσιάστηκε ως οργανωτής του δημοψηφίσματος, χωρίς όμως να παραγνωρίζεται το γεγονός ότι αυτοί που πραγματικά διεκδίκησαν και διεξήγαγαν το δημοψήφισμα στη Θεσσαλονίκη ήταν οι πολίτες της ( που χωρίς την συμμετοχή τους στην εκλογική διαδικασία το δημοψήφισμα θα ήταν κενό περιεχομένου ), οι εθελοντές που στελέχωσαν τις εφορευτικές επιτροπές και αψήφησαν την ταλαιπωρία και τις απειλές κυβέρνησης και εισαγγελίας και τέλος το ίδιο το κίνημα του νερού που με το πλήθος των συλλογικοτήτων και με την πολυμορφία του ήταν η εγγύηση του χαρακτήρα «από τα κάτω».

Η συμμαχία του ΟΧΙ ως ταυτότητα της έχει τους 11 δήμους του πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης οι οποίοι όργανο τους έχουν την περιφερειακή ένωση δήμων κεντρικής Μακεδονίας ( ΠΕΔΚΜ ), το σωματείο εργαζομένων στην ΕΥΑΘ το οποίο είναι ένα ανεξάρτητο και ακομμάτιστο σωματείο βάσης και την Κίνηση 136 η οποία αποτελεί την ανοιχτή συνέλευση πολιτών της ένωσης συνεταιρισμών νερού για την κοινωνική διαχείριση της ΕΥΑΘ. Αυτού του είδους η συμμαχία κατά κάποιο τρόπο αποτελεί κατάκτηση του ίδιου του κινήματος καθώς στο πρόσωπο της βρήκε αξιόλογη βοήθεια και θεσμική δύναμη χωρίς αυτή να αξιοποιείται για κομματικούς ή άλλους ιδιοτελείς σκοπούς. Σίγουρα ο διαχωρισμός για τον οποίο μιλάμε αποτελεί ήδη μια υποχώρηση στον δημοκρατικό έλεγχο των κινήσεων της συμμαχίας από τη βάση του κινήματος και με τον τρόπο αυτό η συμμαχία αναδεικνύεται σε όργανο εξουσίας το οποίο εάν δεν υπαχθεί σε διαδικασίες ελεγμένης αντιπροσώπευσης, αναφοράς και ελέγχου από την βάση κινδυνεύει ακόμα και να αντιμετωπιστεί εχθρικά από το ίδιο το κίνημα.

Αυτή η ιδιαίτερη σχέση κινήματος – θεσμικής αρχής φορτίζεται και από έναν επιπλέον παράγοντα καθώς η τριμελής επιτροπή που αποτελεί το όργανο της συμμαχίας του ΟΧΙ στη Θεσσαλονίκη δεν είναι τόσο αποτέλεσμα υγιών αμεσοδημοκρατικών διαδικασιών όσο αποτέλεσμα των τυχαίων συνδυασμών που προκάλεσε η καθημερινότητα του αγώνα και η ανάγκη του ρεαλισμού.

Ταχύτητα & ποιότητα

Το να οδηγείται μέσα από μια τυφλή πορεία στα γεγονότα ένα κίνημα δίνοντας περισσότερο βάρος στο ακτιβιστικό του κομμάτι και αφήνοντας ή αμελώντας τον πολιτικό και ποιοτικό του χαρακτήρα δεν είναι κάτι που συναντάμε μόνο στη περίπτωση του κινήματος του νερού αλλά μάλλον αποτελεί τον γενικό κανόνα και είναι γνώριμο χαρακτηριστικό όλων των κινηματικών διεργασιών που έχουν εμφανιστεί στη χώρα μας από την εξέγερση του Δεκεμβρίου του 2008 και μετά. Αυτού του είδους η αναντιστοιχία μεταξύ ακτιβισμού και ποιότητας αποτελεί μια πρώτου είδους «ανάθεση των από τα κάτω» καθώς είναι σύνηθες τα κινήματα να περιορίζονται μόνο στην ανάδειξη των προβλημάτων που αντιτίθενται και την λύση τους να την μεταθέτουν σε άλλες πολιτικές σφαίρες έξω, ή να λέμε καλύτερα άνωθεν, από αυτά. Το φαινόμενο αυτό σε αρκετές περιπτώσεις συνοδεύεται και ιδεολογικά από το σκεπτικό ότι «τις λύσεις πρέπει να τις βρίσκουν αυτοί που δημιούργησαν τα προβλήματα και όχι τα ίδια τα κινήματα». Το σκεπτικό αυτό στον πυρήνα του είναι βαθιά αντιδημοκρατικό όμως και πολύ δύσκολο να γίνει κατανοητό από το κίνημα καθώς η «δημοκρατικότητα» ενός αγώνα συνήθως προσδιορίζεται με βάση την μαζικότητα και τη συμμετοχή του κόσμου στον ακτιβισμό παρά στις διαδικασίες και τα προτάγματα του. Η αντίληψη αυτή έχει ως αποτέλεσμα να παγιώνεται μια κουλτούρα η οποία κατά κάποιο τρόπο βολεύει πράγματα και καταστάσεις ειδικά όσο αφορά την αριστερά, η οποία έχοντας ήδη δομημένες τις δικές της προτάσεις και τις δικές της διαμεσολαβήσεις είτε με δια μέσου των οργανώσεων της είτε με την μορφή των κοινοβουλευτικών ή εξωκοινοβουλευτικών κομμάτων, δεν φαίνεται να είναι πρόθυμη να ανατρέψει την οργανική της δομή προκειμένου να είναι ανοιχτή σε μια αμεσοδημοκρατική προοπτική, ή να το πούμε αλλιώς είναι μόνο πρόθυμη να υιοθετήσει μια τέτοιου είδους «άμεση δημοκρατία» αρκεί να μην θίγει το ήδη διαμορφωμένο πολιτικό της πλαίσιο και ιδεολογία. Τότε όμως για τι είδους διαδικασία μιλάμε πραγματικά;

Σίγουρα μια άμεση δημοκρατία με προϋποθέσεις και αστερίσκους είναι περισσότερο μια άμεση δημοκρατία «κατά παραγγελία» παρά το αποτέλεσμα της «γενικής βούλησης» και εδώ υπάρχει σοβαρό πρόβλημα. Έτσι φτάνουμε να παρατηρούμε στην πράξη την εξής αντίφαση: Ο «λαός» ή η «κοινωνία» να είναι επιθυμητός ως αφηρημένη έννοια όπου αυξάνονται οι αριθμοί των διαδηλώσεων ή όταν αναφερόμαστε σε αυτόν αλλά καταλήγει να είναι ανεπιθύμητος όπου είναι συγκεκριμένος ως άτομο και αναλαμβάνει σε πρώτο πρόσωπο να εκφράσει την γνώμη και τη βούληση του. Τότε πολύ συχνά αποκαλύπτεται ότι αυτά που λέει δεν είναι αρκούντος «αριστερά» ή αρκούντος «αντικαπιταλιστικά» και έρχονται σε σύγκρουση με την αφήγηση που θέλει τις επιθυμίες του «λαού» να είναι εκφρασμένες εκ των προτέρων από τις ιδεολογικές κοινοτυπίες και από όσους κατέχουν την γνώση τους.

Το παράδειγμα από το κίνημα για το νερό

Αυτό που χαρακτήρισε την 18η Μαΐου ημέρα διεξαγωγής του δημοψηφίσματος ήταν ένα είδος εκ-στατικού συμβάντος για την πόλη. Για μια στιγμή η Θεσσαλονίκη βγήκε στην κυριολεξία από την στασιμότητα της πόλης κατανάλωσης στην οποία βρισκόταν. Ανατράπηκε όχι μόνο η συνήθης εκλογική διαδικασία αντιπροσώπων με το εμβόλιμο του ερωτήματος του δημοψηφίσματος αλλά και η ίδια η κανονικότητα της εκλογικής διαδικασίας με τα αυτοσχέδια εκλογικά κέντρα με τις ομπρέλες, τις ουρές και τα πηγαδάκια στο δρόμο και κυρίως με την εξαιρετική συμπεριφορά των χιλιάδων δημοτών που ο αυθορμητισμός τους μετέτρεψε τους χώρους έξω από τα εκλογικά κέντρα σε «αγορές» με την παλιά έννοια, σε πραγματικά δημόσιους χώρους. Αυτή η αναβάθμιση νομοτελειακά σχεδόν θα πρέπει να μας προϊδεάσει ότι οι μέχρι τώρα υφιστάμενες δομές και διαδικασίες θα ήταν ανεπαρκείς για να την εκφράσουν από εδώ και πέρα. Αλλά και πώς να εκφράσεις πραγματικά δημοκρατικά μια διαδικασία στην οποία ενεπλάκησαν 220.000 δημότες και δημότισσες την στιγμή που για τις μερικές εκατοντάδες που αποτελούν το κίνημα οι διαδικασίες που χρησιμοποιούνται ήδη ελλοχεύουν μέσα τους την ανάθεση και τις διαμεσολαβήσεις από άτυπες γραμματείες, βετεράνους του ακτιβισμού, ειδικούς επί των αμφιθεάτρων και περσόνες των ΜΜΕ;

Η ιστορική εμπειρία έχει δείξει ότι όταν γίνεται μια τέτοιου είδους αναβάθμιση το κέντρο βάρος των πολιτικών εξελίξεων μεταφέρεται από την περιφέρεια στο κέντρο, χαρακτηριστικό παράδειγμα η εμπειρία των αγανακτισμένων όπου οι δημοκρατικές διαδικασίες των πλατειών δεν μπόρεσαν να παράξουν κάποιο αυτοργανωμένο θεσμό ή να δημιουργήσουν νέους πολιτικούς χώρους αυτονομίας και άφησαν σχεδόν μοιραία ελεύθερο το πεδίο στα κόμματα να καθορίζουν το πλαίσιο των διακυβευμένων, και όπου υπήρξαν ανατροπές είχαν ή την μορφή της απόσυρσης των παλαιών αντιπροσωπεύσεων ή την μορφή εμφάνισης νέων στο ίδιο προσκήνιο.

Στην περίπτωση της Θεσσαλονίκης έχουμε μια πρωτοεμφανιζόμενη κατάσταση η οποία έχει διττή φυσιογνωμία και την οποία θεωρούμε ταυτόχρονα θετική και αρνητική. Η δημιουργία της συμμαχία του ΟΧΙ είναι ένα φαινόμενο που προηγούμενο και παρόμοιο του δεν μπορούμε να βρούμε. Για πρώτη φορά ο δήμος, εργαζόμενοι και πολίτες συγκροτούν μια ενιαία αρχή η οποία αντλεί την νομιμοποίηση της όχι από το πολιτικό σύστημα αλλά από την ίδια την κινητοποίηση των πολιτών και αποδείχτηκε αρκετά πιο ευέλικτη και αποτελεσματική από οποιαδήποτε άλλου είδους παραδοσιακή φόρμουλα όπως οργανώσεις, κόμματα και συνδικαλισμό. Τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος, οι νομικές πρωτοβουλίες κατά του ΤΑΙΠΕΔ, οι αποφάσεις των δημοτικών συμβουλίων για διεκδίκηση των περιουσιακών στοιχείων τους στην περίπτωση που η ΕΥΑΘ ιδιωτικοποιηθεί, η ομπρέλα κάλυψης που εξασφάλισε στον κόσμο όποτε χρειάστηκε και οι παρεμβάσεις της στην κυβέρνηση γίνανε μέσα σε ταχύτατους ρυθμούς και τουλάχιστον όσον αφορά το βαθμό των εντυπώσεων με ικανοποιητικά αποτελέσματα. Ο Φόβος που αυτή η αποτελεσματικότητα γεννά είναι ότι αυτή η συμμαχία πολύ πιθανό στο μέλλον να διεκδικήσει να αναλάβει τον ηγετικό ρόλο του κινήματος του νερού. Αυτού του είδους η εκπροσώπηση αν συμβεί θα αποφέρει τεράστιο πλήγμα στην συνεκτικότητα του κινήματος αλλά και στην συμμετοχή της βάσης του. Και ότι δεν κατάφερε η κυβερνητική προπαγάνδα και οι απειλές της καταστολής θα το κάνουν τελικά οι ίδιες οι επιλογές του κινήματος. Όμως ούτε η αντανακλαστική και ανώριμη αντίδραση να μην αναπτύσσει δικούς του θεσμούς και εκπροσωπήσεις το κίνημα είναι λύση. Η αναζήτηση μιας ιδεολογικής καθαρότητας βρίσκει θαλπωρή μόνο στην στασιμότητα και τελικά πάντα καταλήγει να υπονομεύει τον ίδιο τον αγώνα.

Αυτή τη στιγμή το κίνημα του νερού όχι μόνο στη Θεσσαλονίκη αλλά σε όλη την χώρα έχει ένα πλεονέκτημα. Κανένα κόμμα, καμία πολιτική οργάνωση, κανένας ιδεολογικός χώρος δεν μπόρεσε να το διεκδικήσει ως κτήμα του. Αυτό το γεγονός είναι αρκετά ενθαρρυντικό και απελευθερωτικό από μόνο του. Και η τριμελής επιτροπή της συμμαχίας των δήμων Θεσσαλονίκης, του σωματείου εργαζομένων της ΕΥΑΘ και της κίνησης 136 μπορεί να μετεξελιχθεί μέσα σε μια διαλεκτική σχέση θεσμικής αντιπροσώπευσης και δημοκρατικού ελέγχου. Προϋποθέτει όμως οι διαδικασίες των από τα κάτω να ενεργοποιηθούν και να ζητήσουν τον κυρίαρχο έλεγχο αυτής της συμμαχίας, με τον τρόπο αυτό θα αξιοποιηθεί στο έπακρο ένα θεσμικό όργανο προς όφελος της δημοκρατικοποίησης της κοινωνίας και όχι προκειμένου να εφευρεθεί μια νέα σχέση διαμεσολάβησης.

Το τι θα γίνει ή το τι δεν θα γίνει από εδώ και πέρα εξαρτάται όπως πάντα από την ίδια την δράση ή την αδράνεια των πολιτών, και αυτό υπό μία πολύ μακρόθυμη έννοια είναι η αισιόδοξη οπτική των πραγμάτων.

------------------------

Πηγή: Δημοτοπία

ΜΠΟΡΟΥΜΕ - PODEMOS: Από τους Αγανακτισμένους στην Πλημμύρα της Ελπίδας:Τι είναι και τι θέλει το «φαινόμενο» Podemos

Το πολιτικό τοπίο που αφήνουν  πίσω τους τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών μπορεί να συνοψιστεί σε μια λέξη: Ερείπια! Μοναδική όαση το ελληνοϊσπανικό δίδυμο ΣΥΡΙΖΑ- PODEMOS + η μικρότερης εμβέλειας αλλά ιστορική επιτυχία της βελγικής πέραν της σοσιαλδημοκρατίας αριστεράς που με άξονα το PTB (Βελγικό Κόμμα Εργασίας) εκλέγει βουλευτές και μπαίνει μετά από δεκαετίες στο Κοινοβούλιο. Το συμπέρασμα δεν είναι δύσκολο. Από εδώ και πέρα, οποιαδήποτε πρωτοβουλία και κίνηση είτε για την ανοικοδόμηση της ευρωπαϊκής αριστεράς είτε για τη συντονισμένη κινητοποίηση ενάντια στις πολιτικές λιτότητας ή στο φασισμό πρέπει υποχρεωτικά να εκπορεύεται αλλά και να στηρίζεται σε αυτό τον ελληνοϊσπανικό άξονα ΣΥΡΙΖΑ- PODEMOS…

Ιδού λοιπόν ένας παραπάνω λόγος που πρέπει να μας κάνει να θέλουμε να γνωρίσουμε το Podemos, να μάθουμε τι είναι και τι θέλει αυτό που δίκαια ήδη παρουσιάζεται ως το φαινόμενο και συνάμα η μεγάλη ελπίδα της ισπανικής αλλά και ευρωπαϊκής κινηματικής αριστεράς. 

Πολιτική έκφραση του κινήματος των Αγανακτισμένων -που πρόφτασε γρήγορα να ριζώσει και να γεννήσει τις μεγάλες πλημμυρίδες (Mareas) για την εκπαίδευση (Πράσινη), την Υγεία (Λευκή), τους ανέργους (Κόκκινη), τις Δημόσιες Υπηρεσίες (Πορτοκαλιά), τις γυναίκες (Βιολετιά), κ.α.-, το κίνημα των Podemos αναδείχτηκε στη μεγάλη έκπληξη των ευρωεκλογών και με το 8% των ψήφων είναι τώρα το τέταρτο κόμμα της χώρας (τρίτο στη Μαδρίτη και σε άλλες μεγάλες πόλεις). Έχοντας καταρτίσει το ευρωψηφοδέλτιό του μετά από ανοιχτές ψηφοφορίες στις οποίες ψήφισαν 33.165 ακτιβιστές των κοινωνικών κινημάτων, το Podemosέκανε μια εντυπωσιακή προεκλογική εκστρατεία (που κόστισε μόλις 130.000 ευρώ) βασιζόμενο στην εθελοντική εργασία των «λεσχών» βάσης του που λειτουργούν ήδη σε πάνω από 400 πόλεις, κωμοπόλεις και χωριά του Ισπανικού Κράτους.

Κύριο χαρακτηριστικό των 5 ευρωβουλευτών του Podemos είναι ότι «πιάνει το χέρι» τους, ότι είναι κατ’εικόνα και ομοίωση των κινηματικών αγωνιστών της βάσης του, ότι δεν είναι ηγέτες «του σωλήνα», καθώς υπάρχουν εξαιτίας των κινημάτων και ελέγχονται συνεχώς από αυτά. Ωστόσο, επειδή τίποτα δεν πέφτει από τον ουρανό, για αυτό και η αρχική πρωτοβουλία για τη δημιουργία του Podemos ανήκε από κοινού στην ομάδα της δημοφιλέστατης «αιρετικής» τηλεοπτικής εκπομπής La Tuerka (το παξιμάδι βίδας) γύρω από τον ηγέτη της Pablo Iglesias και στη -νεαρή αλλά με σημαντική επιρροή- οργάνωση Izquierda Anticapitalista (Αντικαπιταλιστική Αριστερά). 

Έτσι δεν είναι τυχαίο ότι ο 35χρονος καθηγητής Pablo Iglesias εξελέγη πρώτος μεταξύ των υποψήφιων ευρωβουλευτών του ενώ δεύτερη ήταν η  32χρονη Ανδαλουσιανή ακτιβίστρια της Πράσινης Πλημμυρίδας και μέλος της Αντικαπιταλιστικής Αριστεράς Teresa Rodriguez. Ωστόσο, προσοχή: Στο Podemos όχι μόνο αποκλείονται οι επαγγελματίες πολιτικοί αλλά και είναι υποχρέωση των μελών του –και κατά συνέπεια, και των 5 ευρωβουλευτών του- να συνεχίσουν την επαγγελματική τους απασχόληση καθώς και τη συμμετοχή τους στην πολιτική οργάνωση και στο συνδικάτο της αρεσκείας τους.

Δεν κρύβουμε ότι όλα αυτά καθώς και πολλά άλλα χαρακτηριστικά του Pοdemos μπορεί να σοκάρουν μια ελληνική αριστερά και άκρα αριστερά που είναι μαθημένες… αλλιώς. Όπως εξάλλου μπορεί να σοκάρει –ή να μας κάνει να ζηλεύουμε τα ισπανικά αριστερά ήθη- το γεγονός ότι αυτό το καθαρόαιμα ακροαριστερό και πολυφωνικό Podemosόχι μόνο σπεύδει μετεκλογικά να συμφωνήσει με την ισπανική Ενωμένη Αριστερά για την από κοινού δημιουργία ενός «Κοινού Χώρου»  συνεργασίας και σύγκλισης αλλά και ανακοινώνει την ένταξη των ευρωβουλευτών του στην Ευρωομάδα της Αριστεράς (GUE/NGL) λίγο μετά από την τηλεφωνική επικοινωνία του Pablo Iglesiasμε τον Αλέξη Τσίπρα!

Με την ευχή λοιπόν ότι στους πολύ χαλεπούς καιρούς στους οποίους μπήκαμε, είναι πια ζωτικής φύσης η ανάγκη να συσφίξουν τις αγωνιστικές σχέσεις τους όσα από τα αριστερά κόμματα και κοινωνικά κινήματα είναι ακόμα όρθια στην Ευρώπη μας, κλείνουμε αυτό το πρώτο σημείωμα γνωριμίας με το «φαινόμενο» Podemos, με τη παρουσίαση του προγράμματός του στη συμπυκνωμένη μορφή που του έδωσε η αριστερή ισπανική ηλεκτρονική εφημερίδα Publico.

Απασχόληση: Δικαίωμα σε ένα ελάχιστο εισόδημα για όλους. Πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων και πολιτικών για την οικονομική επανεργοποίηση, τη δημιουργία ποιοτικών θέσεων απασχόλησης και τον αναπροσανατολισμό του οικονομικού μοντέλου προς μια οικονομία βασισμένη στη καινοτομία που συμβάλει στο κοινό καλό. Απαγόρευση των απολύσεων στις κερδοφόρες επιχειρήσεις.

Μετανάστευση: Αναγνώριση των δικαιωμάτων των μεταναστών. Απαγόρευση των CIES  (Κέντρων εγκλεισμού μεταναστών). Ακύρωση των προγραμμάτων FRONTEX και EUROSUR (Ευρωπαϊκό Σύστημα Επιτήρησης των Συνόρων).  Τερματισμός της επονομαζόμενης «Οδηγίας της ντροπής» (πρόκειται για την «Οδηγία Επαναπατρισμού»). Εξάλειψη των συνοριακών φραχτών κατά προσωπικού.  Τερματισμός των εκτοπίσεων με αεροπλάνα ή πλοία. Δίκτυο πλήρους υποδοχής που φροντίζει τα θύματα του εμπορίου ανθρώπων.

Μοντέλο Κράτους: Αναγνώριση του δικαιώματος των διαφόρων λαών της Ευρώπης να συσταθούν ως τέτοιοι και να αποφασίσουν για το μέλλον τους.

Οικονομία: Περιορισμός της εργάσιμης ημέρας στις 35 ώρες εβδομαδιαίως και συνταξιοδότηση στα 60 χρόνια. Κατάργηση των εργασιακών μεταρρυθμίσεων και λογιστικός έλεγχος του χρέους. Δημόσιος έλεγχος των στρατηγικών τομέων.  Φορολογική πολιτική προσανατολισμένη προς την ανακατανομή του πλούτου. Αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου προωθώντας την έρευνα, την ανάπτυξη και τις καινοτομίες μεγαλύτερης προστιθέμενης αξίας.

Εκπαίδευση: Εξασφάλιση του δικαιώματος στη γνώση, στη μόρφωση και στη δημόσια δωρεάν, κοσμική και καθολική εκπαίδευση, στην οποία συμμετέχουν δημοκρατικά όλα τα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας. Παράλυση των διαδικασιών ιδιωτικοποίησης. Υπεράσπιση ενός ανεξάρτητου και δημόσιου ερευνητικού μοντέλου.

Υγεία: Εξασφάλιση του δικαιώματος στην υγεία και ενός δημόσιου, δωρεάν και δίκαιου συστήματος υγείας καθολικής κάλυψης, που χρηματοδοτείται κατά προτεραιότητα από τον προϋπολογισμό και χωρίς κανένα αποκλεισμό για τους ανθρώπους που ζουν σε οποιαδήποτε χώρα της Ενωμένης Ευρώπης.

Ισότητα και έκτρωση: Σχέδιο δράσης για να εξαλειφθεί η ανισότητα στο εργασιακό  πεδίο.  Εξασφάλιση των σεξουαλικών και αναπαραγωγικών δικαιωμάτων και του δικαιώματος να αποφασίζουμε για το δικό μας σώμα. Αποποινικοποίηση της έκτρωσης και εγγυημένη καθολική πρόσβαση στη δημόσια υγεία για τις γυναίκες που παίρνουν αυτή την απόφαση.

Δικαιοσύνη:  Πάταξη και αυστηροποίηση των κυρώσεων της φοροδιαφυγής. Δημιουργία μηχανισμών δημοκρατικού ελέγχου και μέτρα κατά της διαφθοράς  επικεντρωμένα στο να υπάρξει διαφάνεια στην κατακύρωση των δημόσιων συμβάσεων, στη χρηματοδότηση των κομμάτων, στις εισφορές, στους γάμους και τα εισοδήματα των αιρετών αρχόντων.

Ενέργεια:  Προώθηση της αναγκαίας αποανάπτυξης στη χρήση των ορυκτών και υλικών ενεργειών. «Εθνικοποίηση σημαίνει να επιβάλεις συνδυασμό μέτρων, να εξασφαλίζεις τη προμήθεια ηλεκτρισμού σε όλους τους πολίτες και, ταυτόχρονα, να υποστηρίζεις με δημόσιες πολιτικές τη δημιουργία και ανάπτυξη συνεταιρισμών ανανεώσιμων και καθαρών ενεργειών».

Ευρώπη: Εκδημοκρατισμός της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Δημόσιου Οργανισμού Αξιολόγησης που θα υποκαταστήσει τους ιδιωτικούς.  Κατάργηση του τραπεζικού απορρήτου και δημιουργία μιας Επιτροπής Συμμετοχής στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.  Προώθηση των κοινωνικών προϋπολογισμών στην ΕΕ. Προώθηση των κοινωνικών προϋπολογισμών στην ΕΕ και τερματισμός των μνημονίων. 

Του Γιώργου Μητραλιά


------------------------------------
Πηγή:www.contra-xreos.gr