Παρασκευή 8 Μαρτίου 2013

Κομαντάτε Τσάβες, ο αγώνας συνεχίζεται! - Του Στάθη

Παρασκευή, Μαρτίου 08, 2013
Τσαβες
Ο Τσάβες πέθανε, ο αγώνας συνεχίζεται.
Η Βενεζουέλα κι όλοι οι προοδευτικοί άνθρωποι στον κόσμο αποχαιρετούν έναν λαϊκό ηγέτη που, μαζί με τους συντρόφους του, όχι μόνον μεταμόρφωσαν τη Βενεζουέλα, αλλά χάραξαν έναν νέο πολιτικό δρόμο, υπόδειγμα για τη Λατινική Αμερική, που τώρα αρχίζει να γίνεται αντιληπτός και στην Ευρώπη.
Η Ευρώπη, με (και μετά) τον Μάη του 1968, όταν η σχέση των διανοούμενων με την εργατική τάξη διερράγη με ευθύνη των πρώτων, έχασε πολύ χρόνο
μέσα στην αυτοαναφορικότητα της διανόησης (της μικροαστικής αλλά κι εκείνης της εργατικής που εξώμοσε προς την αστική τάξη). Στο διάστημα αυτό, κι ενώ στις ΗΠΑ και την Ευρώπη η νεοφιλελεύθερη αντεπανάσταση έπαιρνε το πάνω χέρι, η Αριστερά στη Γηραιά Ηπειρο βίωνε την αυτοδιάλυσή της, βυθισμένη σε νεόκοπες θεωρίες όπως ο μεταμοντερνισμός, η πολυπολιτισμικότητα κι άλλες αμερικανιές, σε αβάσταχτης ελαφρότητας και ήσσονος σημασίας προτάγματα όπως το «φαντασιακό», ο «αυτοπροσδιορισμός» κι άλλα, που, στην πραγματικότητα, διευκόλυναν την άσκηση μιας άγριας οικονομικής πολιτικής απ’ την άρχουσα τάξη, υπό τη δορά του εκσυγχρονισμού, του φιλελευθερισμού και του μεταρρυθμισμού. (πάντα
προς αντιδραστική κατεύθυνση, αφού ο καπιταλισμός χρησιμοποιούσε και χρησιμοποιεί την παθολογία που ο ίδιος δημιουργεί, ως πρόσχημα για τη δημιουργία ακόμα πιο έντονης παθολογίας). Μέσα σε αυτό το κλίμα σε όλη την Ευρώπη
και ύστερα απτην κατάρρευση της ΕΣΣΔ, η Σοσιαλδημοκρατία έστριψε δεξιά (φθάνοντας έως την ακροδεξιά όπως τώρα στην Ελλάδα) τα κομμουνιστικά κόμματα αυτοδιαλύθηκαν (Ιταλία), συρρικνώθηκαν (Γαλλία, Ισπανία) ή αυτοπεριθωριοποιήθηκαν (όπως τώρα το ΚΚΕ). Κι έτσι, από την άλλοτε κραταιά Ευρωπαϊκή Αριστερά των πανίσχυρων συνδικάτων και των μαζικών κομμουνιστικών και σοσιαλιστικών κομμάτων, απέμειναν καθεστωτικές μεταλλάξεις όπως του Ιταλικού Δημοκρατικού Κόμματος ή της ΔΗΜΑΡ, σκαιές δεξιές Σοσιαλδημοκρατίες όπως το SPD στη Γερμανία, σκιές όπως το Βρετανικό Εργατικό Κόμμα και θραύσματα όπως η CGT η το Γαλλικό Κ.Κ.
Σήμερα την Αριστερά στην Ευρώπη συγκροτούν ριζοσπαστικά κινήματα αντικαπιταλιστικά και αντιιμπεριαλιστικά, κομμουνιστικά και σοσιαλιστικά κόμματα που κρατούν τους δεσμούς τους με την εργατική τάξη, ακτιβιστές, συνδικάτα και πάσης φύσεως πολύχρωμα κινήματα.
Ομως όλα αυτά δεν συνιστούν, τουλάχιστον όχι ακόμα, απειλή για την εδραιωμένη Ευρωπαϊκή Αντεπανάσταση, διότι ούτε κοινή στρατηγική, ούτε αποτελεσματικές τακτικές, ούτε μέτωπα είναι σε θέση η Ευρωπαϊκή Αριστερά να συνθέσει, αν και, τώρα με την κρίση, οι προϋποθέσεις για κάτι τέτοιο αρχίζουν να διαμορφώνονται· και στην Ελλάδα, και αλλού.
Αντιθέτως προς όλα αυτά στη Λατινική Αμερική τα πράγματα έχουν ακολουθήσει διαφορετική τροχιά (για την οποίαν η ταπεινότης μου με δύο μακρά ταξίδια σε πολλές χώρες της ηπείρου έχει και ιδίαν αντίληψη).
Στη Λατινική Αμερική με τα χρόνια διαμορφώθηκε ένα κίνημα, επιτρέψτε μου να το ονομάσω, της Αριστεράς του Καλού. Ισως της πιο ταξικής Αριστεράς που τουλάχιστον εγώ έχω αντιληφθεί να δρα, να νικά και να κυβερνά. Μέσα στα σχήματα αυτής της Αριστεράς συνενώθηκαν (συχνά κρατώντας τις ιδεολογικές τους διαφορές κι άλλοτε ωσμωνόμενοι) κομμουνιστές, σοσιαλιστές, τουπαμάρος, λαϊκοί δεξιοί, σοσιαλδημοκράτες, οπαδοί της λαϊκής θεολογίας, χριστιανοί, λευκοί, μιγάδες, ινδιάνοι και οργάνωσαν την πολιτική τους παρέμβαση όχι μόνον με καταγγελίες και διακηρύξεις αλλά με πράξεις. Προγράμματα και πράξεις. Με αυτές τις καθημερινές πράξεις έδειχναν στην κοινωνία τι θα μπορούσαν να κάνουν ως κυβερνήσεις.
Ετσι άρχισαν να παίρνουν δήμους όπως το Μοντεβιδέο σε χώρες που επί εκατό και πλέον χρόνια κυριαρχούσε ένας αιμοσταγής μιλιταριστικός δικομματισμός ή σε χώρες που το νεοφιλελεύθερο μοντέλο κρατούσε τους λαούς σε επίπεδα ζωής όμοια με των δικτατορικών που «άνθισαν» σε αυτήν την ήπειρο.
Σιγά - σιγά κι ύστερα γρήγορα - γρήγορα αυτή η Αριστερά άρχισε να κερδίζει εκλογές, να σχηματίζει κυβερνήσεις, να κυβερνά χώρες. Με την Κούβα
ως σύμβολο της εθνικής αξιοπρέπειας όλων, πολλοί λαοί της Λατινικής Αμερικής κι όλες οι εργαζόμενες τάξεις βγήκαν στο προσκήνιο, πήραν εν πολλοίς τη ζωή τους στα χέρια τους και οδήγησαν τις φιλολαϊκές κυβερνήσεις σε αλλεπάλληλες εκλογικές νίκες, δείχνοντας έτσι ότι η ειρηνική επανάσταση και οι σοσιαλιστικές μεταρρυθμίσεις είναι δυνατόν να συμβαίνουν.
Παιδί αυτού του κινήματος είναι και ο Τσάβες. Μιγάς, στρατιωτικός, επίδοξος πραξικοπηματίας, ξέμπλεξε με τον αριστερισμό και τον αυταρχισμό εγκαίρως. Αγωνίσθηκε κι εξελέγη Πρόεδρος στη χώρα του εκφράζοντας αυτήν την πάνδημη ταξική Αριστερά του Καλού. Κέρδισε πανηγυρικά μακρά σειρά εκλογικών νικών, δεν φοβήθηκε τον λαό, δεν κατάργησε τον πολυκομματισμό, αντιμετώπισε την αντίδραση ιδεολογικώς και πολιτικώς. Διότι, όταν εξελέγη ο Τσάβες, η αντίδραση έπεσε να τον φάει, τα ιδιωτικά Μ.Μ.Ε., οι πολυεθνικές, ακόμα και ορισμένα εργατικά συνδικάτα (αντιδραστικά και αριστερίστικα).
Ο Τσάβες δεν έχτισε τον Σοσιαλισμό. Ανοιξε τον δρόμο προς τον Σοσιαλισμό -το «Σοσιαλιστικό Σχέδιο» όπως το έλεγε- σταματώντας πρώτα απ’ όλα το κακό. Καταπολέμησε τη φτώχεια, απεκατέστησε τους μισθούς, προχώρησε σε ένα γιγάντιο πρόγραμμα κατά του αναλφαβητισμού, έδωσε γη στους ακτήμονες, όχι όση θα ήθελε, όση μπόρεσε - και οι επίγονοί του θα συνεχίσουν. Εστησε μια εκ βάθρων νέα εκπαιδευτική διαδικασία με τέτοιες υποδομές (ας πούμε τρία γεύματα την ημέρα για τα παιδιά) ώστε να στέλνουν όλοι τα παιδιά τους στα σχολεία. Δέχθηκε εθελοντές από την Κούβα, έστησε σύστημα Υγείας εκεί που δεν υπήρχε τίποτα. Προχώρησε σε επενδύσεις για τη στέγαση των φτωχών. Ο Τσάβες εθνικοποίησε τα πετρέλαια και όλες τις στρατηγικές δομές της χώρας, συγκρούσθηκε με τα θηρία, ΗΠΑ, πετρελαϊκές εταιρείες, εταιρείες όπλων, γείτονες-ανδρείκελα του ιμπεριαλισμού και νίκησε, διότι αυτήν τη σύγκρουση τη σήκωσε στους ώμους του ο λαός. Διότι ο Τσάβες
επικοινωνούσε με τον λαό καθημερινώς. Οχι με επικοινωνιακά κόλπα και συνεντεύξεις στα ντόπερμαν της ενημέρωσης, αλλά κατευθείαν, ντιρέκτ, στα ίσια. Ο Τσάβες δεν «επικοινωνούσε» με τον λαό, του μιλούσε, τον ενημέρωνε, ο λαός ήξερε τι συμβαίνει και για αυτό αντιδρούσε αναλόγως.
Ο Τσάβες ήταν η καταισχύνη των υποκριτών όπως ο Ομπάμα που διανθίζει τους λόγους του με εξυπνακισμούς επιπέδου διαφημιστικής εταιρείας, ή της Μέρκελ που διανθίζει τους δικούς της λόγους με τους ευφημισμούς των δολοφόνων, της καλβινιστικής οικονομικής φρίκης. Ο Τσάβες
ήταν αλλοιώς, λαϊκός ρήτορας, χρησιμοποιούσε χωρία της Βίβλου, ποιητές και λαϊκά ρητά, έπλαθε συνθήματα, έκανε όλα αυτά τα ιερά κα τα άγια που
τα μαντρόσκυλα του συστήματος στιγματίζουν ως «λαϊκισμό» και «δημαγωγία». Ο Τσάβες ήταν παιδί του λαού, είχε οίκτο για τον κλεφτοκοτά, ευρυχωρία για τον σαλεμένο και κανένα έλεος για τον μπουρζουά και τις πλουμιστές κότες που τον υπηρετούν.

Οχι, ο Τσάβες δεν έχτισε τον Σοσιαλισμό, αλλά δεν περίμενε τον Σοσιαλισμό για να λύσει τα προβλήματα που με τη βοήθεια του λαού θα μπορούσε να λύσει. Κι ακριβώς αυτό: τα προβλήματα που αυτός και το κίνημά του έλυσαν, ανοίγουν τον δρόμο για να λυθούν τα προβλήματα που μένει να λυθούν. Το «Σοσιαλιστικό Σχέδιο» του Τσάβες δεν προϋποθέτει τον Σοσιαλισμό για να λύσει προβλήματα, αλλά οδηγεί σ’ αυτόν λύνοντας προβλήματα.

Σήμερα στην Ευρώπη επικρατεί ο ζόφος της Ιεράς Συμμαχίας, οι άνθρωποι ζουν (κι όλο και περισσότεροι φυτοζωούν) υπό το κράτος της Νέας Τάξης, η ακροδεξιά ρητορική που παρουσιάζει ως μονόδρομο την οικονομία της φρίκης κατισχύει, το νεοναζιστικό τέρας όπου χρειάζεται (όπως τώρα στην Ελλάδα) πριμοδοτείται απ’ τους πατριδοκάπηλους και κοσμοπολίτες αστούς ξετσίπωτα. Οι εθνικές αντιθέσεις (στην ήπειρο που θα καταργούσε τα σύνορα) οξύνονται και εθνικιστικές έριδες αναβιώνουν ή νέες εμφυτεύονται ανάμεσα στα έθνη και τους λαούς.
Στην Ελλάδα αυτό το προτσές, αυτή η διαδικασία, υπάρχει πιθανότης να σπάσει με ιστορικές συνέπειες για όλη την Ευρώπη.

Ο Τσάβες ήταν ένας «ήρωας της εργατικής τάξης» όπως νευρική τραγουδάει η ροκ κι ένας «άγιος των φτωχών» όπως στοχαστικός στεφανώνει ο ποιητής.
Αντίο, υπερήφανε Λατινοαμερικανέ, σεμνότατε φωνακλά, φραγκισκανέ επαναστάτη. Δεν θα μας λείψεις, θα σε έχουν στο Πάνθεον των Ανθρώπων οι αδικούμενοι δίκαιοι και γαρύφαλλο στην κάννη των όπλων τους οι σοσιαλιστικές ιδέες...

-----------------------------
Πηγή: enikos.gr

Δευτέρα 4 Μαρτίου 2013

Αφιερωμένο στα παλληκάρια της Λάρισας που χάθηκαν

Δευτέρα, Μαρτίου 04, 2013
Ο Ν. Πολυχρόνης (αριστερά) κι ο Σ. Παπαδόπουλος (δεξιά)
Μόλις πληροφορήθηκα - πριν 3-4 ημέρες - το τραγικό συμβάν με τα πέντε παλληκαρόπουλα του ΤΕΙ Λάρισας, συνέβη σεισμός εντός μου.
Μου φάνηκε ασύλληπτη η τραγωδία, τόσο των ιδίων, αλλά περισσότερο των γονιών και των φίλων τους. Το γεγονός αυτό είναι ποιο δυνατό, ποιο κραυγαλέο από την αυτοκτονία, που είναι προσωπική πράξη και απόφαση!.
Αντικατοπτρίζει ανατριχιαστικά τα αποτελέσματα της εξοντωτικής λιτότητας, της φτωχοποίησης του λαού...
Αυθόρμητα, είπα μέσα μου, τώρα θα γίνει χαμός, θα ξεσηκωθούν και... οι πέτρες. Θα βγούμε όλοι, στη μνήμη της θυσίας τους, στους δρόμους.
Θα πούμε επιτέλους, ένα μεγάλο ΟΧΙ, ένα ΦΘΑΝΕΙ ΠΙΑ, ΔΕΝ ΑΝΤΕΧΟΥΜΕ ΆΛΛΟ. Θα μοιάσουμε λίγο τους Ισπανούς ή τους Πορτογάλους, που είναι σχεδόν καθημερινά στους δρόμους.
Αλλά φεύ, σχεδόν (πάλι) τίποτα δεν συναίβει, τίποτα το μεγάλο. Έχουμε πάθει λουμπάγκο, έχουμε παγώσει μέσα μας;
Πόσες θυσίες χρειαζόμαστε ακόμη για να ανανήψουμε; Δεν μας καταλαβαίνω, λυπάμαι.
Σε κάθε περίπτωση, θεωρώ, έστω για μένα προσωπικά, να αποτίσω φόρο τιμής σε αυτά τα παλληκαρόπουλα δανειζόμενος (και πάλι) το σημερινό άρθρο του Στάθη.
Καλό κατευόδιο παιδιά μου, η απρόσμενη θυσία σας, θα δείτε από κει που είστε τώρα, θα μπολιάσει σπόρο εξέγερσης μέσα μας... Δεν θα ξεχασθεί. Καλή αντάμωση!
**********

«Ανεύθυνοι Άρχοντες»


Και αυτό θα ξεχασθεί.
Πέντε παίδες εν καμίνω. Και δεν φταίει κανείς! Κι αυτό θα ξεχασθεί. Νέα «νέα» θα έρθουν. Χειρότερα απ’ τα παλιά. Ή παράλογα και γελοία. Κι έτσι, κι αυτό θα ξεχασθεί.
Πέντεπαλληκαρόπουλα έχασαν την ανάσα τους – τα δύο χάθηκαν και δενφταίεικανείς.
Δεν φταίνε τα μέτρα που πάρθηκαν για το πετρέλαιο θέρμανσης; Δεν φταίει
ο κ. Στουρνάρας – ω τι ιεροσυλία να το πει κανείς! τι λαϊκισμός!
Ετσι, από χόμπι κρύωναν οι νεαροί φοιτητές, κανενός απ’ τα ανδρείκελα δεν ίδρωσε το αυτί, ποιος να παραιτηθεί και γιατί; υπάρχει πουθενά ευθύνη; και ποιος να την αναλάβει και να μην την αναλάβει ο διπλανός;
Φταίει ο κ. Χατζησωκράτης, που βγαίνει στα πάνελ και δικαιολογεί τα μέτρα, κρατώντας ταυτόχρονα μια πισινή για ενδεχόμενη συνεργασία στο μέλλον με τον ΣΥΡΙΖΑ; - πόρτα
για τον χειμώνα σου λέει, πολύς ο χειμώνας στη Λάρισα – χάθηκαν δύο παίδες, διότι δεν είχαν για πετρέλαιο, όσα θέλει για το σούσι του ο κ. Βορίδης, ο εισηγητής της θανατικής ποινής – δύο λεβεντόπουλα
χάθηκαν και δεν φταίεικανείς!
Χάθηκαν στη «βάρδια του κ. Σαμαρά», αλλά δενφταίνε ούτε ο ίδιος ούτε τα μέτρα του – και επιπροσθέτως τι λαϊκισμός να πεις, ότι φταίνε τα παπαγαλάκια που τα υποστηρίζουν.
Τι φταίει ο κυρ Κουβέλης; αυτός πως θα ονομάσει ψάρια τις απολύσεις μαζί με τον κ. Μανιτάκη αγωνίζεται, τι φταίει που πάνω στη φάση δύο παιδιά εξέπνευσαν και χαροπαλεύουν άλλα τρία;
Τι φταίνε τα ανθρωπάρια της Μέρκελ, και εις οποίαν διάχυσινευθυνών ξεπέφτω τώρα εγώ ο λαϊκιστής, που «προσπαθώ να εκμεταλλευτώ κομματικά» μια τραγωδία, ενώ δεν υπάρχουν υπεύθυνοι, ενώ η πολιτική τους προσπαθεί κι απ’ αυτό να τη σκαπουλάρει. Οπως απ’ τις αυτοκτονίες, το γενικό μαράζι, το απόλυτο ξεχαρβάλωμα και την υπαγωγή μιας ολόκληρης χώρας στους ορισμούς του Αδη.

Τον Γρηγορόπουλο τον σκότωσαν οι σφαίρες ενός άγριου αστυνομικού, τα παιδιά αυτά τα σκότωσαν τα άγρια μέτρα μιας κυβέρνησης, μα τι λέω; αποδίδω συλλογική ευθύνη
σε 40 Υπουργούς για το συλλογικό έργο τους;

Αλλά, σκυφτοί οι Ελληνες.
Δεν είναι Ισπανοί, να διαδηλώνουν.
Βγήκαν κάτι λιγοστοί στους δρόμους να διαμαρτυρηθούν για τα δολοφονημένα απ’ τα μέτρα παιδιά και η υπόθεση έληξε. Κι αυτό θα ξεχασθεί – έχουμε
μπόλικο καβγά να ασχοληθούμε, πολύ Κεδίκογλου να χαλκεύει, πολύ Γεωργιάδη να σκούζει, πολύ πείνα να αντιμετωπίσουμε, πολλούς νέους φόρους να πληρώσουμε, τουλάχιστον φεύγει ο χειμώνας και μαζί του το κρύο, έρχεται η άνοιξη, όχι
όμως για τα δύο παιδιά που έσκασε η ανέχεια. Για αυτά δεν έχει άλλη άνοιξη, ούτε θα «φθάσουν ως τον Ιούλιο» καθώς λέει ο κ. Σαμαράς, ώστε να «περάσουμε τον κάβο» κι από Σεπτέμβρη να πέφτει μάννα εξ ουρανού και να αρχίσει η...ανάκαμψη.
Δεν φταίει κανείς που αγγελοπαλέψανε πέντε παιδιά και χάθηκαν τα δύο, συμβαίνουν αυτά, έχουν τα μέτρα παράπλευρες απώλειες. Δεν φταίνε οι Υπουργοί που κάψανε οι πληβείοι στις σόμπες τους καρκίνο και τον ανασάναμε όλοι, τι φταίει
ο κ. Βενιζέλος; αυτός δεν ξέρει να μοιράσει ΦΠΑ σε δύο μπουγάτσες, ευθύνες θα του ζητήσουμε για δύο θανάτους;
Είναι όλοι αυτοί «ανεύθυνοι άρχοντες»! Δεν βλέπετε πως θρηνούν για τα μέτρα που παίρνουν εναντίον μας; πως αυτομαστιγώνονται που δεν μπορεί να γίνει αλλιώς; πως κάθονται σούζα μπροστά στην Τρόικα για το καλό μας;

Χάθηκαν δύο παιδιά. Θα χαθούν κι άλλα. Χιλιάδες έχουν αυτοκτονήσει. Θα αυτοκτονήσουν κι άλλοι. Εκατομμύρια τους τρώει το μαράζι της φτώχειας και άλλους τόσους το σαράκι της ανεργίας. Μα πάνω απ’ όλα

ένα ολόκληρο έθνος έχει γονατίσει. Και ζει γονατιστό ελπίζοντας ότι για τα επόμενα δέκα – είκοσι χρόνια, θα φυτοζωεί, αν δεν διαλυθεί, ξεπεσμένο και ξεφτιλισμένο.
Ετσι δεν θρηνείς νεκρούς. Ετσι δεν πενθείς. Τους παραχώνεις και πας παρακάτω. Περιμένοντας την επόμενη κατακεφαλιά. Παραζαλισμένος, άμοιρος και κακομοίρης.
Δεν σου φταίει κανείς (ή, σου φταίνε όλοι, που είναι ακριβώς το ίδιο), θα δώσει την επόμενη συνέντευξη ο κ. Στουρνάρας και θα πάμε παρακάτω. Στα νέα μέτρα. Να τα βρίζεις κι αυτά όπως τα παλιά. Μείον οι πεθαμένοι...

Τετάρτη 27 Φεβρουαρίου 2013

Γιατί οι οικονομολόγοι δεν μπορούν να βρουν μια κοινή λύση στα προβλήματά μας; Του Γιάνη Βαρουφάκη

Τετάρτη, Φεβρουαρίου 27, 2013
Γιάνης Βαρουφάκης
Ασυγκράτητη οικονομική ιδεολογία ή Γιατί οι οικονομολόγοι δεν μπορούν να βρουν μια κοινή λύση στα προβλήματά μας;

Με ρωτούν πολλοί: «Γιατί, βρε παιδί μου, εσείς οι οικονομολόγοι, ως επιστήμονες, δεν μπορείτε να τα βρείτε; Γιατί δεν μπορείτε, όπως οι φυσικοί, να κάτσετε γύρω από ένα τραπέζι, να διαφωνήσετε, να ανταλλάξετε απόψεις και στοιχεία και, τελικά, στη βάση της επιστημονικής μεθόδου να καταλήξετε ομόφωνα στη βέλτιστη οικονομική πολιτική για τη χειμαζόμενη οικονομία μας; Γιατί, την ώρα που η κοινωνία αιμορραγεί, εσείς δεν μπορείτε να συμφωνήσετε ούτε ως προς τη διάγνωση ούτε ως προς την ενδεδειγμένη θεραπεία;».


Η απάντηση μπορεί να δοθεί σύντομα ή πιο περιφραστικά. Η σύντομη μορφή της είναι: «Επειδή τα οικονομικά δεν είναι επιστήμη. Μπορεί να χρησιμοποιούν τεχνικές μεθόδους, στατιστική και ανώτερα μαθηματικά, αλλά δεν παύουν να είναι κατά βάση ιδεολογία (ίσως και θρησκεία) με αμπαλάζ τεχνικών μεθόδων και μαθηματικών μοντέλων». Αλλά, επειδή αυτή η απάντηση δεν αρκεί, επιτρέψτε μου μια πιο περιφραστική, που χρησιμοποιεί ένα απλό παράδειγμα, το οποίο αναδεικνύει την ιδεολογική διάσταση της κάθε οικονομικής ανάλυσης.


Έστω ότι σας παραθέτω αντικειμενικά και χωρίς καμία ερμηνεία τα εξής αριθμητικά δεδομένα: μικρό χωριό στην Αφρική, αποτελούμενο από δέκα οικογένειες χωρικών, των οποίων η μόνη σοδειά είναι το καλαμπόκι, και οι οποίοι έχουν στη διάθεσή τους λίγο-πολύ τα ίδια στρέμματα. Το ελάχιστο εισόδημα για να μην πεινάσουν ανέρχεται στα $1.000 ανά οικογένεια ετησίως. Ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες, η σοδειά του χωριού είναι είτε 1.000 τόνοι (μια κανονική χρονιά), είτε 1.500 (μια καλή χρονιά), είτε 500 (μια κακή χρονιά). Έστω, ακόμα, ότι οι πιθανότητες γι' αυτές τις διαφορετικές καιρικές συνθήκες είναι περίπου οι ίδιες (δηλαδή, οι κανονικές, οι καλές και οι κακές χρονιές παρατηρούνται περίπου με την ίδια συχνότητα).


Αφού μαζέψουν το καλαμπόκι τους οι δέκα οικογένειες, το μεταφέρουν με κάρα στη γειτονική πόλη, όπου το πουλάνε σε τιμή που διαμορφώνεται ανάλογα με την προσφορά: σε μια κανονική χρονιά, που φέρνουν στην αγορά 1.000 τόνους, η τιμή φτάνει τα $10 τον τόνο και έτσι τα έσοδά τους ισούνται με $1.000 ανά οικογένεια – όσο δηλαδή εισόδημα απαιτείται για να μην πέσουν κάτω από το όριο της πείνας. Όμως, σε μια καλή χρονιά, όταν η παραγωγή τους φτάνει τους 1.500 τόνους, για να τους διαθέσουν στην αγορά της γειτονικής πόλης αναγκάζονται να πουλήσουν προς $8 τον τόνο. Συνεπώς, στις καλές χρονιές το εισόδημά τους αυξάνεται στα $12.000, δηλαδή στα $1.200 ανά οικογένεια – $200 πάνω από το όριο της πείνας. Αντίθετα, σε μια κακή χρονιά, τότε που η παραγωγή (λόγω ξηρασίας, χαλαζιού κ.λπ.) πέφτει στους 500 τόνους, η τιμή (λόγω έλλειψης καλαμποκιού στη γειτονική αγορά) εκτινάσσεται στα $19 και έτσι το εισόδημα του χωριού εξισορροπείται κάπως στα $19x500 = $9.500 ή $950 ανά οικογένεια.


Σε γενικές γραμμές, κατά μέσον όρο, το εισόδημα των χωρικών βρίσκεται πάνω από το όριο της φτώχειας (περίπου στα $1.050), δεδομένου ότι, από χρονιά σε χρονιά, το οικογενειακό εισόδημα κυμαίνεται μεταξύ $950, $1.000 και $1.200 (εφόσον, βέβαια, οι χωρικοί αποταμιεύουν ένα σοβαρό μέρος των «επιπλέον» $200 που κερδίζουν στις καλές χρονιές).


Έστω τώρα η εξής εξέλιξη: κατά τη διάρκεια μιας καλής χρονιάς, όταν η σοδειά τους είναι 1.500 τόνοι και πριν τη μεταφέρουν στη γειτονική πόλη για την πουλήσουν προς $8 τον τόνο, εμφανίζεται ένας μεσάζων ο οποίος τους κάνει την εξής προσφορά: «Σας προσφέρω $8,50 για 500 από τους 1.500 τόνους σας. Έτσι, αντί να πάρετε $8 τον τόνο για τους 1.500 τόνους, θα εισπράξετε $8,50 από μένα για τους 500 και, καθώς στη γειτονική αγορά θα μεταφέρετε μόνο 1.000 τόνους, εκεί θα λάβετε $10 για τον καθένα, όπως σε μια κανονική χρονιά που παράγετε 1.000 τόνους. Έτσι, αντί να λάβετε τα $12.000 που θα βγάλετε αν δεν δεχτείτε την προσφορά μου, αν τη δεχτείτε θα εισπράξετε $4.250 ($8,50x500) από εμένα και $10.000 ($10x1000) από τη γειτονική αγορά. Σύνολο, δηλαδή, $14.250. Τι λέτε; Δέχεστε;».


Προφανώς και δέχονται και έτσι ο μεσάζων φυλάει τους 500 τόνους που αγόρασε στις αποθήκες του για να τους πουλήσει όταν θα τον συμφέρει – σε μια κακή χρονιά, που το καλαμπόκι θα σπανίζει. Και όταν πράγματι έρθει η κακή χρονιά και η σοδειά των χωρικών είναι μόλις 500 τόνοι, τότε ο μεσάζων θα πουλήσει κι αυτός τους 500 αποθηκευμένους τόνους του στην ίδια αγορά. Συνολικά, η προσφορά θα είναι συνολικά η ίδια με μια καλή χρονιά (500 οι τόνοι των χωρικών και 500 του μεσάζοντα) και, συνεπώς, η τιμή θα είναι η ίδια: $10. Οπότε, το εισόδημα των χωρικών καταρρέει στα $5.000 ($10x500), δηλαδή σε $500 ανά οικογένεια – $500 κάτω από το όριο της πείνας. Παράλληλα, ο μεσάζων θα έχει κερδίσει ενάμιση δολάριο για κάθε τόνο (αφού τον αγόρασε προς $8,50 και τον πουλάει προς $10), δηλαδή συνολικά $750 ($1,50x500).
Έστω ότι αυτά τα δεδομένα είναι απολύτως σωστά, αντικειμενικά και μη αμφισβητήσιμα. Τώρα, διαβάστε τις εξής δύο ερμηνείες των ίδιων αυτών δεδομένων, όσον αφορά τον ρόλο του μεσάζοντα:


Ερμηνεία 1: Ο μεσάζων βoηθάει την οικονομία, προσφέροντάς της τη σταθερότητα τιμών που λείπει. Η κoιvωvική πρoσφoρά τoυ είvαι η απόσβεση τωv «κραδασμώv» πoυ οφείλονται στις καιρικές διακυμάνσεις. Εκεί που η τιμή αυξομειωνόταν μεταξύ $8 και $19, τώρα παραμένει στα $10. Αφαιρεί έτσι την αβεβαιότητα από τη ζωή των αρτοποιών και των καταναλωτών και επιτρέπει στην οικονομία vα λειτoυργήσει καλύτερα. Το κέρδος του μεσάζοντα, συνεπώς, αποτελεί την αμοιβή του γι' αυτήν τη συνεισφορά. Και μην ξεχνάμε ότι δεν υποχρεώνει κανέναν να του πουλήσει καλαμπόκι. Αγοράζει μόνο από όσους κρίνουν ότι τους συμφέρει να του πουλήσουν. Πρόκειται για την προσωποποίηση της αποδοτικότητας και της ελεύθερης πρωτοβουλίας.


Ερμηνεία 2: Ο μεσάζων δεν είναι παρά έvας κoιvός καιρoσκόπoς πoυ εκμεταλλεύεται απλούς αvθρώπoυς τoυ μόχθoυ. Δεν παράγει τίποτα, κερδίζει όμως με αγoραπωλησίες πoυ καταδικάζoυv τους συνανθρώπους του (εκείνους που μοχθούν για να παραχθεί το καλαμπόκι) στη βιoλoγική και ηθική εξόvτωση κάθε φορά που οι καιρικές συνθήκες στρέφονται εναντίον τους. Η πείνα τους, το κέρδος του.


Κλείνω με την εξής παρατήρηση: και οι δύο ερμηνείες βασίζονται στα ίδια ακριβώς στατιστικά στοιχεία, στα ίδια δεδομένα και στην ίδια «επιστημονική» ανάλυση της σχέσης τιμών και ποσοτήτων. Όμως διαφέρουν όπως η μέρα και η νύχτα, καθώς η δεύτερη ερμηνεία οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ο μεσάζων πρέπει είτε να φορολογηθεί άγρια είτε να εμποδιστεί στη δραστηριότητά του, ενώ η πρώτη ερμηνεία τείνει στο συμπέρασμα ότι δεν είναι δουλειά του κράτους να παρέμβει στην αγορά. Ποια ερμηνεία, και άρα ποια πολιτική, διαλέγουμε είναι καθαρά ηθικό, πολιτικό, φιλοσοφικό και εν τέλει ιδεολογικό ζήτημα.


Να γιατί δεν μπορούμε εμείς οι οικονομολόγοι να κάτσουμε όλοι γύρω από ένα τραπέζι και να συμφωνήσουμε ως προς το τι πρέπει να γίνει.

-------------------------------------------
Πηγή: lifo

Copyright © 2014-15 Απόψεις επώνυμα™ is a registered trademark.

Designed by Templateism. Hosted on Blogger Platform.