(του Γιώργου Παπακωνσταντίνου 21/02/2012)
Ο λόγος που γράφω αυτό το σημείωμα είναι πως τελευταία ένα μεγάλο μέρος του διαλόγου που διεξάγεται μέσα από την ηλεκτρονική αλληλογραφία του πανεπιστημίου μας δίνει την εντύπωση πως βρισκόμαστε ακόμη στο μακρινό 2008. Είναι επίσης στενόχωρο πως κάποια μηνύματα χρησιμοποιούν τον καταγγελτικό λόγο των βαρόνων των ΜΜΕ. Την περασμένη άνοιξη του 2010 είχε ξεκινήσει ένας εκτεταμένος διάλογος με τη συμμετοχή πολλών μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας του ΠΘ που κάλυπτε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων. Τον Ιούνιο του 2011, όταν φάνηκε πως ο νέος νόμος για την τριτοβάθμια εκπαίδευση όδευε προς τη Βουλή, ακολούθησε απόλυτη σιωπή.
Βιώνουμε τρομερές ανακατατάξεις σε παγκόσμιο επίπεδο και δεν έχουμε την πολυτέλεια να ομφαλοσκοπούμαστε. Ζούμε την αλλαγή οικονομικού παραδείγματος σε διεθνές επίπεδο και η αλλαγή αυτή πέφτει στο κεφάλι μας. Στην ουσία κατεδαφίζεται το κοινωνικό κράτος που αναπτύχθηκε μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Παράλληλα, διαφοροποιείται δραματικά η Ευρωπαϊκή Ένωση, από την οποία κάποτε προσδοκούσαμε να εκλογικεύσει το ελληνικό κράτος. Βιώνουμε την μονοκρατορία της Γερμανίας και την κατάργηση στην ουσία των ευρωπαϊκών θεσμών και οργάνων. Το νέο οικονομικό και πολιτικό καθεστώς επιβάλλεται στο ιδεολογικό επίπεδο με όρους θρησκευτικούς: πληρώνουμε τις αμαρτίες της πρότερης σπατάλης μας, σημασία δεν έχει η επίγεια ευημερία μας αλλά να είναι ευχαριστημένοι οι τραπεζίτες, οι νέοι ιερείς της παγκόσμιας θρησκείας των αγορών. Πλήρωνε και μη ερεύνα.
Με την σταδιακή αποβιομηχάνιση, επικράτησε πλήρως ένα είδος οικονομικής δραστηριότητας του χρηματοπιστωτικού τομέα που ονομάζεται κατ’ ευφημισμό «επένδυση» αλλά πρόκειται για μια εξωφρενική καταλήστευση του δημόσιου πλούτου και των εισοδημάτων της μεσαίας τάξης. Ας μου συγχωρήσουν οι συνάδελφοι οικονομολόγοι την παρακάτω απλουστευτική μεταφορά. Μεταφέροντας το σημερινό μοντέλο «επένδυσης» σε ατομικό επίπεδο, μπορούμε να φανταστούμε κάποιον παθιασμένο με τον τζόγο που παίζει στον ιππόδρομο ή στο καζίνο λεφτά φίλων ή γνωστών του. Εάν κερδίσει, κρατά τα κέρδη μόνο για τον εαυτό του. Εάν χάσει, πηγαίνει στο κράτος (δηλαδή σε εμάς) και απαιτεί όχι μόνο το ποσό που έπαιξε αλλά και τα αναμενόμενα κέρδη. Μια τέτοια ατομική συμπεριφορά θα ήταν της αρμοδιότητας των ψυχιάτρων. Στο επίπεδο όμως του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου, που χρησιμοποιεί τις δικές μας οικονομίες και των ασφαλιστικών ταμείων μας, η σχιζοφρενής αυτή συμπεριφορά θεωρείται αξιοσέβαστη επενδυτική δραστηριότητα.
Επειδή αυτό δεν μπορεί να συμβεί με την δική μας συναίνεση, ζούμε μια συνεχή παραπληροφόρηση και τρομοκράτηση από τα ΜΜΕ και μια επιταχυνόμενη αυταρχικότητα με στόχο την μετατροπή των πολιτών σε υπηκόους. Όπως διατυπώθηκε από τους αξιότιμους πατέρες και μητέρες του έθνους στη δική μας Βουλή: «που ακούστηκε να εκλέγουν οι διοικούμενοι αυτούς που τους διοικούν».
Τα παραπάνω συμβαίνουν, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, σε όλη την Ευρώπη. Στο μικρό γαλατικό χωριό που ονομάζεται Ελλάδα, τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα εξαιτίας του ειδικού χαρακτήρα του κράτους και της αστικής τάξης. Τελικά, ίσως φταίει η Τουρκοκρατία, όπως έλεγε μια δημοφιλής έκφραση τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης. Μια συνοπτική αλλά ουσιαστική ιδέα δίνει το κείμενο του Παναγιώτη Κονδύλη «Οι αιτίες της παρακμής της σύγχρονης Ελλάδας, Η καχεξία του αστικού στοιχείου στη νεοελληνική κοινωνία και ιδεολογία» που επανεκδόθηκε από τις εκδόσεις Θεμέλιο (ως πανεπιστημιακοί, πρέπει να δίνουμε και βιβλιογραφία).
Το γενικό πολιτικό σκηνικό δεν θα μπορούσε παρά να επηρεάσει και τα πράγματα στην εκπαίδευση. Ο πατριαρχικός και πελατειακός χαρακτήρας της ελληνικής κοινωνίας και του κράτους δεν έχουν ανάγκη τη γνώση και την έρευνα. Κυριαρχεί η ημιμάθεια, η πνευματική νωθρότητα και ο εξυπνακισμός. Μάταια θα ψάξει κανείς να βρει ένα στοιχειώδες ενδιαφέρον για την παιδεία στους λόγους της πολιτικής μας ελίτ. Θα βρει μόνο γενικολογίες, κενές περιεχομένου, όπως αυτές που όλοι μαθαίνουμε στο Λύκειο για να ανταπεξέλθουμε στις πανελλήνιες εξετάσεις. Παράλληλα, θα διαπιστώσει την ευρεία χρήση μιας «νεογλώσσας» (όπως η Newspeak του 1984 του Όργουελ) όπου πχ μεταρρύθμιση σημαίνει εκμηδένιση, κοκ.
Το δημόσιο πανεπιστήμιο στην Ελλάδα φαίνεται να μπαίνει σε μια τουλάχιστον δεκαετή πορεία στην έρημο με ιδιαίτερα δυσμενείς συνθήκες:
- Το δεύτερο μνημόνιο περιλαμβάνει την υποχρέωση συρρίκνωσης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης κατά 30% αλλά και την απόλυση των ΙΔΑΧ.
- Η κρατική χρηματοδότηση βαίνει μειούμενη με ιλιγγιώδεις ρυθμούς μέχρι εξαφανίσεως, παρά τους όρκους της πολιτικής μας ελίτ για το αντίθετο.
- Η αφαίμαξη των οικογενειακών εισοδημάτων θα επηρεάσει μελλοντικά τον αριθμό και την ποιότητα του φοιτητικού πληθυσμού.
- Ο εφαρμοστικός νόμος του 1ου μνημονίου, που ψηφίστηκε από την σεβαστή μας αλλά μονίμως αδιάβαστη Βουλή (νομίζω τον Ιούνιο του 2011) με τίτλο «Επείγοντα μέτρα εφαρμογής Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012-2015» προβλέπει την ίδρυση ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «ΤΑΜΕΙΟ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ Α.Ε.». Το Ταμείο αυτό έχει αποκλειστικό σκοπό την αξιοποίηση περιουσιακών στοιχείων της ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου, καθώς και περιουσιακών στοιχείων των δημοσίων επιχειρήσεων των οποίων το μετοχικό κεφάλαιο ανήκει εξ ολοκλήρου, άμεσα ή έμμεσα, στο Δημόσιο ή σε Ν.Π.Δ.Δ..Τα περιουσιακά στοιχεία μεταβιβάζονται στο Ταμείο (άρθρο 1). Σε απλά ελληνικά, σημαίνει πως κάποια στιγμή το πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ενδέχεται να χάσει την ιδιοκτησία των κτηρίων του, που θα θεωρηθούν εκμεταλλεύσιμα, και θα κληθεί να πληρώνει ενοίκιο ή να αδειάσει τον τόπο και να πάει κάπου αλλού. Σημειώνουμε πως η Ανώνυμη Εταιρία αυτή είναι εκτός ελέγχου του κοινοβουλίου και δρα με επιβαλλόμενη μυστικότητα.
Διάβασα προσεκτικά τα κείμενα των υποψηφίων για τις εκλογές για το Συμβούλιο του ΠΘ. Δεν βρήκα καμία ανάλυση των θετικών στοιχείων του νέου νόμου, μάλλον την ευχή ή την πίστη πως ένας νόμος πρέπει να έχει και θετικά στοιχεία. Δεν βρήκα επίσης καμία αναφορά στο πως θα επιβιώσει το πανεπιστήμιο στη μαυρίλα που έρχεται και δεν έχουμε δει παρά μόνο την αρχή.
Θεωρώ πως τα προβλήματα του νέου νόμου δεν σταματούν στο σύστημα εκλογής, παρόλο που θα έπρεπε να έχουμε αναρωτηθεί γιατί το σεβαστό υπουργείο Παιδείας κατανάλωσε φαιά ουσία για την παραγωγή ενός εκλογικού συστήματος με 100 εξισώσεις και 100 αγνώστους, που έκανε τον Ηλία Νικολακόπουλο να σχίσει τα πτυχία του. Θα πρέπει να συζητήσουμε, για παράδειγμα, τι σημαίνει η κατάργηση των τμημάτων και τι σημαίνει η επιβολή της αγγλικής γλώσσας μέσω των διαδικασιών των διδακτορικών, των εκλεκτορικών, κλπ.
Το πανεπιστήμιο θεωρείται κατεξοχήν χώρος γνώσης, έρευνας και κριτικής. Και όμως ελάχιστες φωνές ακούσαμε στο παρελθόν για φαινόμενα της ελληνικής κοινωνίας όπως η αποβιομηχάνιση, το συγκεκριμένο μοντέλο αγροτικής ανάπτυξης, την κατασπατάληση των ευρωπαϊκών πόρων στα Ολυμπιακά έργα και άλλα πολλά.
Προσωπικά πιστεύω πως το δημόσιο πανεπιστήμιο μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στο στήσιμο του κράτους από την αρχή.
Προτείνω την δημιουργία ενός διαλόγου για το πώς το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας θα εξασφαλίσει την επιβίωσή του στη διάρκεια της δεκαετίας της φτώχιας, θα διασώσει την αξιοπρέπεια των μελών του και θα συνεχίσει να παρέχει ένα υψηλό επίπεδο σπουδών στους φοιτητές του.
Η πολιτική και οικονομική μας ελίτ απαιτεί δια των ΜΜΕ την σιωπή και την υποταγή μας. Θα τους κάνουμε τη χάρη;
Γιώργος Παπακωνσταντίνου
Τμήμα Αρχιτεκτόνων
Ο λόγος που γράφω αυτό το σημείωμα είναι πως τελευταία ένα μεγάλο μέρος του διαλόγου που διεξάγεται μέσα από την ηλεκτρονική αλληλογραφία του πανεπιστημίου μας δίνει την εντύπωση πως βρισκόμαστε ακόμη στο μακρινό 2008. Είναι επίσης στενόχωρο πως κάποια μηνύματα χρησιμοποιούν τον καταγγελτικό λόγο των βαρόνων των ΜΜΕ. Την περασμένη άνοιξη του 2010 είχε ξεκινήσει ένας εκτεταμένος διάλογος με τη συμμετοχή πολλών μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας του ΠΘ που κάλυπτε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων. Τον Ιούνιο του 2011, όταν φάνηκε πως ο νέος νόμος για την τριτοβάθμια εκπαίδευση όδευε προς τη Βουλή, ακολούθησε απόλυτη σιωπή.
Βιώνουμε τρομερές ανακατατάξεις σε παγκόσμιο επίπεδο και δεν έχουμε την πολυτέλεια να ομφαλοσκοπούμαστε. Ζούμε την αλλαγή οικονομικού παραδείγματος σε διεθνές επίπεδο και η αλλαγή αυτή πέφτει στο κεφάλι μας. Στην ουσία κατεδαφίζεται το κοινωνικό κράτος που αναπτύχθηκε μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Παράλληλα, διαφοροποιείται δραματικά η Ευρωπαϊκή Ένωση, από την οποία κάποτε προσδοκούσαμε να εκλογικεύσει το ελληνικό κράτος. Βιώνουμε την μονοκρατορία της Γερμανίας και την κατάργηση στην ουσία των ευρωπαϊκών θεσμών και οργάνων. Το νέο οικονομικό και πολιτικό καθεστώς επιβάλλεται στο ιδεολογικό επίπεδο με όρους θρησκευτικούς: πληρώνουμε τις αμαρτίες της πρότερης σπατάλης μας, σημασία δεν έχει η επίγεια ευημερία μας αλλά να είναι ευχαριστημένοι οι τραπεζίτες, οι νέοι ιερείς της παγκόσμιας θρησκείας των αγορών. Πλήρωνε και μη ερεύνα.
Με την σταδιακή αποβιομηχάνιση, επικράτησε πλήρως ένα είδος οικονομικής δραστηριότητας του χρηματοπιστωτικού τομέα που ονομάζεται κατ’ ευφημισμό «επένδυση» αλλά πρόκειται για μια εξωφρενική καταλήστευση του δημόσιου πλούτου και των εισοδημάτων της μεσαίας τάξης. Ας μου συγχωρήσουν οι συνάδελφοι οικονομολόγοι την παρακάτω απλουστευτική μεταφορά. Μεταφέροντας το σημερινό μοντέλο «επένδυσης» σε ατομικό επίπεδο, μπορούμε να φανταστούμε κάποιον παθιασμένο με τον τζόγο που παίζει στον ιππόδρομο ή στο καζίνο λεφτά φίλων ή γνωστών του. Εάν κερδίσει, κρατά τα κέρδη μόνο για τον εαυτό του. Εάν χάσει, πηγαίνει στο κράτος (δηλαδή σε εμάς) και απαιτεί όχι μόνο το ποσό που έπαιξε αλλά και τα αναμενόμενα κέρδη. Μια τέτοια ατομική συμπεριφορά θα ήταν της αρμοδιότητας των ψυχιάτρων. Στο επίπεδο όμως του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου, που χρησιμοποιεί τις δικές μας οικονομίες και των ασφαλιστικών ταμείων μας, η σχιζοφρενής αυτή συμπεριφορά θεωρείται αξιοσέβαστη επενδυτική δραστηριότητα.
Επειδή αυτό δεν μπορεί να συμβεί με την δική μας συναίνεση, ζούμε μια συνεχή παραπληροφόρηση και τρομοκράτηση από τα ΜΜΕ και μια επιταχυνόμενη αυταρχικότητα με στόχο την μετατροπή των πολιτών σε υπηκόους. Όπως διατυπώθηκε από τους αξιότιμους πατέρες και μητέρες του έθνους στη δική μας Βουλή: «που ακούστηκε να εκλέγουν οι διοικούμενοι αυτούς που τους διοικούν».
Τα παραπάνω συμβαίνουν, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, σε όλη την Ευρώπη. Στο μικρό γαλατικό χωριό που ονομάζεται Ελλάδα, τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα εξαιτίας του ειδικού χαρακτήρα του κράτους και της αστικής τάξης. Τελικά, ίσως φταίει η Τουρκοκρατία, όπως έλεγε μια δημοφιλής έκφραση τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης. Μια συνοπτική αλλά ουσιαστική ιδέα δίνει το κείμενο του Παναγιώτη Κονδύλη «Οι αιτίες της παρακμής της σύγχρονης Ελλάδας, Η καχεξία του αστικού στοιχείου στη νεοελληνική κοινωνία και ιδεολογία» που επανεκδόθηκε από τις εκδόσεις Θεμέλιο (ως πανεπιστημιακοί, πρέπει να δίνουμε και βιβλιογραφία).
Το γενικό πολιτικό σκηνικό δεν θα μπορούσε παρά να επηρεάσει και τα πράγματα στην εκπαίδευση. Ο πατριαρχικός και πελατειακός χαρακτήρας της ελληνικής κοινωνίας και του κράτους δεν έχουν ανάγκη τη γνώση και την έρευνα. Κυριαρχεί η ημιμάθεια, η πνευματική νωθρότητα και ο εξυπνακισμός. Μάταια θα ψάξει κανείς να βρει ένα στοιχειώδες ενδιαφέρον για την παιδεία στους λόγους της πολιτικής μας ελίτ. Θα βρει μόνο γενικολογίες, κενές περιεχομένου, όπως αυτές που όλοι μαθαίνουμε στο Λύκειο για να ανταπεξέλθουμε στις πανελλήνιες εξετάσεις. Παράλληλα, θα διαπιστώσει την ευρεία χρήση μιας «νεογλώσσας» (όπως η Newspeak του 1984 του Όργουελ) όπου πχ μεταρρύθμιση σημαίνει εκμηδένιση, κοκ.
Το δημόσιο πανεπιστήμιο στην Ελλάδα φαίνεται να μπαίνει σε μια τουλάχιστον δεκαετή πορεία στην έρημο με ιδιαίτερα δυσμενείς συνθήκες:
- Το δεύτερο μνημόνιο περιλαμβάνει την υποχρέωση συρρίκνωσης της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης κατά 30% αλλά και την απόλυση των ΙΔΑΧ.
- Η κρατική χρηματοδότηση βαίνει μειούμενη με ιλιγγιώδεις ρυθμούς μέχρι εξαφανίσεως, παρά τους όρκους της πολιτικής μας ελίτ για το αντίθετο.
- Η αφαίμαξη των οικογενειακών εισοδημάτων θα επηρεάσει μελλοντικά τον αριθμό και την ποιότητα του φοιτητικού πληθυσμού.
- Ο εφαρμοστικός νόμος του 1ου μνημονίου, που ψηφίστηκε από την σεβαστή μας αλλά μονίμως αδιάβαστη Βουλή (νομίζω τον Ιούνιο του 2011) με τίτλο «Επείγοντα μέτρα εφαρμογής Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2012-2015» προβλέπει την ίδρυση ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «ΤΑΜΕΙΟ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΙΔΙΩΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ Α.Ε.». Το Ταμείο αυτό έχει αποκλειστικό σκοπό την αξιοποίηση περιουσιακών στοιχείων της ιδιωτικής περιουσίας του Δημοσίου, καθώς και περιουσιακών στοιχείων των δημοσίων επιχειρήσεων των οποίων το μετοχικό κεφάλαιο ανήκει εξ ολοκλήρου, άμεσα ή έμμεσα, στο Δημόσιο ή σε Ν.Π.Δ.Δ..Τα περιουσιακά στοιχεία μεταβιβάζονται στο Ταμείο (άρθρο 1). Σε απλά ελληνικά, σημαίνει πως κάποια στιγμή το πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ενδέχεται να χάσει την ιδιοκτησία των κτηρίων του, που θα θεωρηθούν εκμεταλλεύσιμα, και θα κληθεί να πληρώνει ενοίκιο ή να αδειάσει τον τόπο και να πάει κάπου αλλού. Σημειώνουμε πως η Ανώνυμη Εταιρία αυτή είναι εκτός ελέγχου του κοινοβουλίου και δρα με επιβαλλόμενη μυστικότητα.
Διάβασα προσεκτικά τα κείμενα των υποψηφίων για τις εκλογές για το Συμβούλιο του ΠΘ. Δεν βρήκα καμία ανάλυση των θετικών στοιχείων του νέου νόμου, μάλλον την ευχή ή την πίστη πως ένας νόμος πρέπει να έχει και θετικά στοιχεία. Δεν βρήκα επίσης καμία αναφορά στο πως θα επιβιώσει το πανεπιστήμιο στη μαυρίλα που έρχεται και δεν έχουμε δει παρά μόνο την αρχή.
Θεωρώ πως τα προβλήματα του νέου νόμου δεν σταματούν στο σύστημα εκλογής, παρόλο που θα έπρεπε να έχουμε αναρωτηθεί γιατί το σεβαστό υπουργείο Παιδείας κατανάλωσε φαιά ουσία για την παραγωγή ενός εκλογικού συστήματος με 100 εξισώσεις και 100 αγνώστους, που έκανε τον Ηλία Νικολακόπουλο να σχίσει τα πτυχία του. Θα πρέπει να συζητήσουμε, για παράδειγμα, τι σημαίνει η κατάργηση των τμημάτων και τι σημαίνει η επιβολή της αγγλικής γλώσσας μέσω των διαδικασιών των διδακτορικών, των εκλεκτορικών, κλπ.
Το πανεπιστήμιο θεωρείται κατεξοχήν χώρος γνώσης, έρευνας και κριτικής. Και όμως ελάχιστες φωνές ακούσαμε στο παρελθόν για φαινόμενα της ελληνικής κοινωνίας όπως η αποβιομηχάνιση, το συγκεκριμένο μοντέλο αγροτικής ανάπτυξης, την κατασπατάληση των ευρωπαϊκών πόρων στα Ολυμπιακά έργα και άλλα πολλά.
Προσωπικά πιστεύω πως το δημόσιο πανεπιστήμιο μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στο στήσιμο του κράτους από την αρχή.
Προτείνω την δημιουργία ενός διαλόγου για το πώς το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας θα εξασφαλίσει την επιβίωσή του στη διάρκεια της δεκαετίας της φτώχιας, θα διασώσει την αξιοπρέπεια των μελών του και θα συνεχίσει να παρέχει ένα υψηλό επίπεδο σπουδών στους φοιτητές του.
Η πολιτική και οικονομική μας ελίτ απαιτεί δια των ΜΜΕ την σιωπή και την υποταγή μας. Θα τους κάνουμε τη χάρη;
Γιώργος Παπακωνσταντίνου
Τμήμα Αρχιτεκτόνων
Popular
Sites
Labels
Επιτέλους ένα κείμενο ενός Πανεπιστημιακού Καθηγητή του Π.Θ. που νηφάλια, χωρίς φανφάρες αλλά με παραδείγματα από τη ζωή και παραπομπή σε βιβλιογραφία, αναλύει το σημερινό πολιτικό και οικονομικό αδιέξοδο που περνάμε στην Ελλάδα. Επιπλέον καταθέτει τεκμηριωμένα την κριτική του για τον νόμο πλαίσιο 4009/2011, και καλεί όλη την Πανεπιστημιακή Κοινότητα σ' ένα πραγματικό διάλογο, όπως άλλωστε αρμόζει σε πανεπιστημιακούς (μακριά από αφορισμούς, γενικεύσεις στα όρια του "ξύλινου λόγου" των πολιτικών και των πληρωμένων κονδυλοφόρων τους).
ΑπάντησηΔιαγραφή